Amosando publicacións coa etiqueta saiñas. Amosar todas as publicacións
Amosando publicacións coa etiqueta saiñas. Amosar todas as publicacións

mércores, 18 de marzo de 2020

ESTALEIROS DE VILAXOÁN EN 1918-1920



ESTALEIROS DE VILAXOÁN EN 1918-1920

Antes de anexionarse o Concello de Vilaxoán ao de Vilagarcía en 1913 existían dous estaleiros en Vilaxoán, o máis importante en número de traballadores e carpinteiros de ribeira era o “Astilleros de Arosa”, eran os seus donos os señores Martínez e Goicoechea, atopábase na praia das Saiñas ao carón do Esteiro. Os xornais daquela época xa escribían del o seguinte: “este astillero puede considerarse como un gran éxito para la industria naval de Galicia”.
Foto do Estaleiro Arousa. A xente agardando pola botadura. Ao
carón está Vilaxoán co seu peirao e lonxa de mediados dos ano 60
O barco que reproducimos na fotografía no mesmo estaleiro a piques de ser botado ao mar, onde se observa unha morea de xente que veu á botadura. Outra foto onde xa está flotando no mar. Isto acontecía en xullo de 1918, seica que este estaleiro traballaban 65 persoas e o barco ía con atraso por mor do andazo da gripe que desbastou a este país cunha mortaldade arrepiante, sendo moi grave tamén en Vilaxoán. Contan as crónicas daquelas datas nestes estaleiros a gripe fixo moito dano, por esta data de xullo tiña de baixa a 45 obreiros, tendo en conta que na vila nese mes de xullo comezaba a propagarse sendo os meses máis funestos agosto e setembro onde a  mortaldade era de entre un e dous cada día. Pola miña banda non vai quedar sen escribir neste Blog da intrahistoria de Vilaxoán, todos os detalles dese andazo da gripe que foi devastador para o pobo; momento oportuno para facelo ante o estado de alarma que hoxe estamos vivindo en marzo de 2020. Cousa que farei o escrito histórico o máis axiña posible.

O buque era un Paquebote matriculado VILLAJUAN- I - e tiña as seguintes características: Eslora, 31,50 metros; puntal, 3,30; capacidade de carga 300 tn.. arbora de paquebote de tres paus.
O barco vai provisto dun motor auxiliar de 60 cabalos, tipo C.O semi-diesel da casa Fairbanks de Morse de EEUU. O motor principal non se puido instalar por dificultades de transporte e permisos de exportación e atópase nos peiraos de New Yok, o barco botouse ao mar sen o motor, aínda que xa estaba preparado para colocalo en canto chegara do porto americano. Con respecto ás súa singraduras, vou comentar unha deste Paquebote “Villajuan I” onde chegou a Vigo no ano 1926 de Marsella e Alacante con tella plana
Porén, no estaleiro xa estaban colocando a quilla para un buque dunhas 1300 Tn. de carga, sendo as súa características: Eslora, 51 metros; manga, 10; puntal, 5,80 e arborará de bergantín-goleta de tres paus. O arqueo bruto era de 838 toneladas e o neto de 774. Este buque foi botado ao mar o 14 de setembro de 1920, o atraso desde que se puxo a quilla en 1918, debeuse ao andazo da gripe por falta de xente e tardou máis do que agardaban. Este novo buque foi bautizado co mesmo nome do estaleiro “Astilleros de Arousa”, era dun forte casco de madeira, dunha fasquía liñas aparellado de bergantín-goleta: ademais ía montado un motor semi-diesel de 200 C.V. de forza que lle permitía non usar as velas e facer as recaladas sen auxilio externo e ao mesmo tempo fuxir da navegación en calma que era un grande problema dos buques de vela.
A arboradura tiña tres paus iguais, os dous de popa con masteleiros e o trinquete con masteleirillo. Os tres paus eran de abeto americano. Seica que o barco era dunha beleza e fasquía propia dos antigos buques de vela; porén, para aqueles anos de “La Belle Époque”, tiña unha moderna estética e condicións de seguridade mariñeira que mereceu a primeira clasificación do “Bureau Veritas” de Franza.
Despois da botadura 1918
O mascarón de proa, foi un agasallo aos armadores feito polo soado artista Aniceto Marinas (1) , que estivo en Vilaxoán esculpindo a talla no mesmo taller do Estaleiro. Representa unha estatua de Mercurio que na súa man dereita pendura a bolsa do ouro, mentres na súa man esquerda o bastón alado. Coido que para facer o traballo nos talleres do estaleiro tiña que pernoctar nalgunha casa o pensión da Vila.
Tamén estaban a construír un vapor pesqueiro de 16 metros de quilla e outras embarcacións menores. Como observamos a carga de traballo era impresionante para esas datas cheas de dificultades.
O outro Estaleiro atopábase en Canelas onde estaba a depuradora Pipla, este estaleiro pertencía ao Sr. Manuel Valenciano. Por esas mesmas datas, concretamente en xuño de 1918, botouse o paquebote VILABOA, onde tamén foi presenciado por moita xente.
Este barco, segundo as crónicas tiña un fermosa fasquía e os técnicos comentaban: que era un dos buques feitos a conciencia da Ría de Arousa, foi dirixido polo mestre carpinteiro de ribeira José Priegue.

O mesmo estaleiro no ano 1916. Ao caron do barco os bois para
acarrexar os tablóns
Este paquebote VILABOA fora vendido para un armador por 300.000 ptas. Á botadura deste xa ían construíndo coa colocación da quilla doutro de 800 Tn. Para o mesmo armador.
E importante suliñar que ante esa carga de traballo nos dous estaleiros con preto de cen traballadores, como en outras profesións e a xente mariñeira, Vilaxoán tiña 2.637 habitantes con panaderías, médicos: Viqueira e Rafael Pazos. As tabernas de Xoaquín Callón, Francisco Durán. Ultramarinos de María del Carme Fuentes. O café de Manuel Fernández. A Pousada do Tombo
Zona do Esteiro-Saiñas onde estaba o Estaleiro Arousa
foto de 1996
de Manuel Fernández. Asociación de labregos e mariñeiros; xastrerías; zapaterías; tecidos; mercerías; escolas de nenas e nenos a cargo da mestra Carme Otivan e o mestre Juan Neroste; estancos, barbería ao cargo de Marcelino Rodríguez; tres carpinterías que facían de empresas auxiliares para os estaleiros sendo os seus donos: Román Reino, Manuel Varela e Anxo Villaronga; modistas, albaneles etc.


=========================
(1)- Aniceto Marinas García naceu en Segovia, na parroquia de San Millán en 1886 e finou en 1953 en Madrid. De familia humilde, logra unha bolsa da Deputación de Segovia para estudar na Real Academia de Belas Artes de San Fernando en 1884. En 1888 é bolseiro para seguir os seus estudos na Academia de Roma, onde remata a súa estadía en 1893.



==========================