O
HISTÓRICO VENCELLO DOS APELIDOS VALLE-INCLÁN NA XURISDICCIÓN DE
SAN MARTIÑO DE SOBRÁN (VILAXOÁN)
Polos días da primeira metade do século XVIII (1732-33) chegaba ao
porto de Vilaxoán procedente de Cádiz un persoeiro de nome Pablo
del Valle Peña; persoa que acadou o vencello dos apelidos Valle e
Inclán. No percorrer dos anos este apelido sería de moita sona co
seu fillo Francisco del Valle-Inclán nacido en Vilaxoán e anos máis
tarde o de Ramón del Valle-Inclán xenial escritor universal nacido en Vilanova de Arousa.
 |
| Francisco del Valle-Inclán Santos, nacido en Vilaxoán |
Pablo del Valle Peña nacera o 25 de xaneiro de 1705 en Santa María
de Bares, bautizado ao día seguinte na igrexa da citada freguesía.
Era fillo de Andrés del Valle Rodríguez e de María Antonia de la
Peña, todos eles veciños de Bares. Todos os devanceiros de Pablo
del Valle pola liña paterna eran nativos dunha casa do seu apelido
Valle que atopábase preto de Asturias e Euskadi; afincándose ao
logo dos anos na casa chamada de Castro de Santa María de Bares,
pertencente ao bispado de Mondoñedo. Pablo del Valle tivo uns
antepasados fidalgos: Andrés e Gaspar del Valle Torre. Estes dous
irmáns gañaron en Valladolid en novembro de 1556 a carta executoria
de fidalguía.
Pablo del Valle na súa mocidade emprendera viaxe de Bares a Cádiz,
nesta capital gaditana estivo estudando ao carón do seu tío Frai
Tomás del Valle prior dos Dominicos desa mesma cidade e logo Bispo
desa mesma diocese
 |
| Acta de bautismo de Pablo del Valle na Igrexa de Santa María de Bares |
A finalidade que levou a Pablo del Valle a viaxar e residir en
Vilaxoán é descoñecida polo autor deste traballo neste Blog.
Porén, quizais sexa moi arriscado pode dicir que a motivación que o
levou a afincarse neste porto, foran os negocios de exportación de
ostra e importación de bacallau. Se fago este análise é con moitos
reparos, tampouco pode ser rexeitada esta hipótese, por mor da
cantidade de mercadores alleos que negociaban en Vilaxoán e outros portos da Ria de Arousa; poida ser que estivera relacionado con
operacións mercantís desta natureza, xa que por estas datas
(1734-35) o porto de Vilaxoán (e outros portos da Ria de Arousa) era
un porto de comercio marítimo como porto de exportación de ostra
escabechada e de peixe seco, Vilaxoán non só era base deste
comercio de exportación, tamén unha importante base de recolleita
de ostra.
 |
| Acta de Matrimonio de Pablo del Valle e Antonia Inclán na Igrexa de San Martiño de Sobrán (Vilaxoán) |
Coido que tamén puido estar Pablo de Valle relacionado coa
importación de bacallau, por mor de que neses anos arribaron nesta
vila barcos ingleses con bacallau de Terranova. Quizais houbera
outras motivacións as que trouxeron a este porto, porén, non se
pode descartar as anteriormente expostas.
 |
| Acta de bautismo de Carlos Luís del Valle-Inclán en San Martiño de Sobrán (Vilaxoán). Avó de Ramón del Valle-Inclán Peña o grande escritor universal |
Na data do primeiro de abril de 1735, a Igrexa de San Mariño de
Sobrán, foi a testemuña silandeira deste vencello dos VALLE-INCLÁN
ao contraer casamento Pablo del Valle de la Peña con María Antonia
Inclán Santos, apelidos que ao longo dos anos sería universal. O
casamento fora oficiado polo crego Manuel Francisco Padín. Pablo na
data do seu casamento, ficaba no lugar de Faxilde preto dun
quilómetro do porto. María Antonia Inclán foi bautizada en Santa
María Ocampo da Pobra do Caramiñal no ano 1708; filla de Antonio
Inclán (o menor) natural de Caleiro (Vilanova) e de María Gómez
Santos natural de Boiro e veciños da Xurisdición de San Martiño de
Sobrán, concretamente de a Ruanova.
 |
| Casa Pazo de Ruanova |
O matrimonio tivo varios fillos nacidos nesta freguesía , o
primoxénito foi Francisco del Valle-Inclán Santos, fundador da
primeira Biblioteca Pública de Santiago de Compostela e de o
primeiro xornal de Galicia “El Catón Compostelano”.Outros fillos
nacidos en Vilaxoán: Miguel del Valle-Inclán-(1)- nado o 18 de agosto de 1744 e soterrado
no camposanto de Sobrán o 17 de febreiro de 1789: José Antonio-(2)-
que veu ao mundo o 12 de xuño de 1749; Dominga nacida o 5 de
febreiro de 1737; Josefa Francisca (?) e Bárbara Micaela, desta
muller seica que finou moi nova, de Josefa Francisca non teño novas
sobre unha posible descendencia, non así de Dominga, que casou o 10
de xuño de 1759 na Igrexa de San Martiño de Sobrán con Juan
Antonio de Rubianes Franco, natural de Carril.
(2)-JoséAntonio del Valle-Inclán Santos,
casara
con Juana Malvido que herdara o morgado da Casa de Ruanova, entre
outros fillos, tivo a Carlos Luís del Valle-Inclán Malvido que
naceu na Casa de Ruanova e bautizado na Igrexa de San Martiño de
Sobrán o día 2 de novembro de 1791, sendo polo tanto pola vía
paterna, tanto José Antonio como Carlos Luís bisavó e avó
respectivamente do xenial escritor universal D. Ramón del
Valle-Inclán Peña nacido en Vilanova de Arousa. Ver máis.........
Coido
que queda abondo demostrado que todos os antergos de D. Ramón del
Valle-Inclán veñen de Vilaxoán, freguesía de San Martiño de
Sobrán.
Teo Cardalda F.
